ANIMO MAGAZINE CDN

 

 

Tak to działa

Z Arkadiuszem Poradą z Theater des Lachens rozmawiają Dominika Rusiecka i Marcelina Widz z ANIMO Magazine.

ANIMO MAGAZINE: Skąd decyzja o połączeniu polskiego teatru z niemieckim?

ARKADIUSZ PORADA: To był przypadek – podobnie jak przypadkiem było moje spotkanie z teatrem lalek. Przed studiami we Wrocławiu niewiele o nim wiedziałem. Nie przypominam sobie, żebym jako dziecko bywał w teatrze lalek, choć w Rzeszowie, gdzie się urodziłem i mieszkałem, działa Teatr Maska (w którym później pracowałem). Po studiach pracowałem w trzech teatrach w Polsce: w Lublinie, Rzeszowie i Wałbrzychu, zakochany w teatrze lalek i formy ze wszystkimi jego możliwościami. Jednak zaczęło mi doskwierać to, że lalki coraz rzadziej pojawiały się na scenach, a na zagranicznych festiwalach zespoły pokazywały niesamowite wręcz – dla mnie nowe – formy. Tak zresztą było z Das Weite Theater, poznałem ich w Łomży na festiwalu Walizka. Wygrali wtedy Grand Prix za spektakl „To małe ja, to ja”. Zachwyciła mnie ich prostota, efektowność i świeżość. Powiedziałem wtedy Torstenowi (mojemu przyszłemu szefowi), że zazdroszczę im tej wolności twórczej i możliwości szukania nowych form. Parę lat później zaprosił mnie do współpracy – i tak to się zaczęło.

Położenie Frankfurtu graniczącego ze Słubicami dawało naturalny impuls, kierunek. Ja mogłem grać w obu językach, więc mogliśmy dotrzeć do szerszej publiczności. Z Theater des Lachens jeździliśmy na wiele festiwali, głównie po Niemczech. Dzięki temu mogłem poznać teatr, który był dla mnie nowy, świeży i żywy – dokładnie taki, do jakiego zawsze dążyłem. Z drugiej strony wprowadzenie mojej „słowiańskiej duszy” też wpłynęło na naszą twórczość.

A.M.: Ogromnie ciekawi nas to pierwsze spotkanie z Das Weite Theater na festiwalu Walizka w Łomży. Co się działo potem?

A.P.: W 2009 roku byłem tam z teatrem z Wałbrzycha z moim dyplomem indywidualnym „Wariat i zakonnica”, który przeniosłem do teatru. Tam ich poznałem. W 2010 zagrałem u nich w spektaklu „Ox und Esel” – to była próba, czy dam radę zagrać po niemiecku, nie znając jeszcze języka. Chyba się udało, bo od 2012 jestem w Theater des Lachens.

A.M.: Wśród spektakli Theater des Lachens dużo jest tych dedykowanych dzieciom („Wilk i siedem koźlątek, czyli sprawa dla Pana K”, „Gwiazdka u Petterssona”, „Nowe przygody Petterssona i Findusa”, „Mały wiatr”). Czego uczycie się o teatrze od publiczności o tak szczególnych potrzebach?

A.P.: Tak, gramy zdecydowanie więcej dla dzieci niż dla dorosłych, ale to jest specyfika „Słubfurtu” i naszego teatru po prostu. Mam takie spostrzeżenie – zarówno w Niemczech i Polsce, że trochę nie doceniamy dziecięcej publiczności (na zasadzie: „one kupią wszystko”). Nie do końca. Dzieci mają inną, często ciekawszą percepcję niż dorośli. Reagują bezpośrednio, spontanicznie – od razu wiadomo, czy spektakl im się podoba, czy słuchają, czy się nudzą. To niezwykle wartościowy widz – uczciwy, szczery i komentujący na żywo. Dlatego musimy być wobec nich fair i autentyczni. Tylko wtedy wychowamy nową, wymagającą publiczność, a być może także przyszłych twórców teatru.

A.M.: Opowiesz nam coś więcej o waszym nowym spektaklu „Zagubione serce księcia”? Czym jest dla Ciebie ten projekt?

A.P.: Ten pomysł nosiłem w sobie od dawna. Ciągle szukam czegoś nowego. Artystycznie zaczęło mi brakować wyzwań, chciałem stworzyć coś innego. Ponieważ w naszym teatrze sami planujemy i realizujemy spektakle – od pomysłu do wykonania – mogłem pozwolić sobie na eksperyment.

Wybrałem „Szczęśliwego księcia” Oskara Wilde’a. To była trudna decyzja, bo sama historia jest bardzo smutna. Chciałem jednak stworzyć spektakl dla dzieci od 5-6 roku życia, z minimalną ilością słów, skupiający się na motywach bajki – przyjaźni, empatii, współczuciu i radości pomagania – z elementami komizmu. I tak operując obrazami, ze wspaniałą muzyką Sørena Gundermanna i odrobiną komizmu powstał całkiem poetycki spektakl. Po raz pierwszy pracowałem z teatrem cieni – to była zupełna nowość. Zaprojektowałem też scenografię, której wykonanie było bardzo czasochłonne, ale efekt końcowy przerósł moje oczekiwania. Ten spektakl jest dla mnie szczególnie ważny – i wciąż się rozwija.

A.M.: Co jest dla Ciebie najważniejsze w teatrze, szczególnie tym międzynarodowym? Jak odnajdujesz się w działaniu w takim partnerstwie?

A.P.: Różnorodność perspektyw i tematów. Ciągła zmiana, poszukiwanie nowych form wyrazu, środków impresji. No i oczywiście – ludzie! Międzynarodowość to dla mnie: ruch, różnorodność, otwartość, zrozumienie, ciekawość, nowość, wspólnota, współpraca i bogactwo inspiracji.

Uwielbiam festiwale – takie spotkania są bezcenne. Przykładem jest wasz festiwal. Choć straciłem trochę wiarę w teatr instytucjonalny w Polsce, scena off, którą zapraszacie, jest fantastyczna – pełna pasji, ale niestety niedoinwestowana. Tak właśnie wyobrażam sobie teatr – tworzony przez ludzi z pasją.

W partnerstwach międzynarodowych odnajduję się doskonale. Dają mi one możliwość zmian, nie pozwalają popaść w rutynę i przypominają, dlaczego robię to, co robię.

W przyszłym roku realizujemy projekt z Paz Tatay z Pelele Compagnie – grupa była zresztą u was na festiwalu. I tak to działa.

That’s how it works

Dominika Rusiecka and Marcelina Widz of ANIMO Magazine interview Arkadiusz Porada of Teatr Śmiechu/Theater des Lachens.

ANIMO MAGAZINE: How did you come to the decision to merge Polish and German theatre?

ARKADIUSZ PORADA: It was a coincidence — just like how I stumbled upon the puppet theatre. I didn’t know much about it before attending the academy in Wrocław. I don’t remember going to the puppet theatre as a child, even though there is Teatr Maska (where I later worked) in Rzeszów, where I was born and raised. After the academy, I worked in three theatres in Poland: in Lublin, Rzeszów and Wałbrzych. I was in love with the theatre of puppets and form, with all its possibilities. However, it began to dawn on me that puppets were becoming a rarity on stage, but at the festivals abroad troupes were displaying incredible forms that were even — for me — new. This was also the case with Das Weite Theater, I met them in Łomża at the Walizka festival. There, they won the Grand Prix for “This little me is me”. I was captivated by their simplicity, spectacularity and freshness. I told Torsten (my future boss) that I envied their artistic freedom and ability to look for new forms. A couple of years later, he invited me for a collaboration – and that’s how it all started.

Frankfurt's location, neighbouring Słubice, gave an organic impulse, a direction. I could play in two languages, so we could reach a wider audience. With Theater des Lachens, we attended many festivals, mostly in Germany. This allowed me to experience theatre that was new, fresh and alive – the exact kind of theatre I have always strived for. On the other hand, introducing my “Slavic soul” also influenced our work.

A.M.: We are curious about your first meeting with Das Weite Theater during the Walizka festival in Łomża. What happened next?

A.P.: In 2009, I was there with a theatre from Wałbrzych with my individual diploma “The Madman and the Nun”, which I brought onto the stage. I met them there. In 2010, I played in their “Ox und Esel” – it was a trial to see if I could handle playing in German, without knowing the language yet. And I think I succeeded, because I’ve been working with them since 2012.

A.M.: Among Theater des Lachens’ performances, there are many dedicated to children (“The Wolf and the Seven Little Goats, a case for Mr. K”, ”Christmas at Pettersson's”, “The New Adventures of Pettersson and Findus”, “Little Wind”) What do you learn about theatre from the audience with such particular needs?

A.P.: Yes, we definitely play more for children than for adults, but it is the peculiarity of “Słubfurt” and simply our theatre. I noticed – both in Poland and Germany, that we underestimate the youngest audience (on the principle: “they will buy anything”). Not really. Children have different, often more interesting, perceptions than adults. They react directly, spontaneously – we know right away if they enjoy the performance, if they are listening or if they are bored. They are incredibly valuable viewers – genuine, honest and live commentators. That is why we need to be fair and authentic with them. Only then will we raise a new and discerning audience, and perhaps also future theatre-creators.

A.M.: Can you tell us more about your new play, “The Lost Heart of a Prince”? What is this project to you?

A.P.: I’ve been carrying this idea within me for a long time. I am constantly seeking something new. Artistically, I started to miss challenges; I wanted to create something different. Since in our theatre we plan and execute our plays ourselves – from concept to performance – I could afford a little experiment.

I chose “The Happy Prince” by Oscar Wilde. It was a tough decision, as the story itself is very sad. However, I wanted to create a performance for children aged 5-6 with very few words, focusing on the motifs of the tale – friendship, empathy, compassion and joy of helping – with elements of comedy. And by handling the images in such a way, with Søren Gundermann's wonderful music and a touch of comedy, it made for quite a poetic performance. It was my first time working with shadow theatre – something completely new for me. I designed the scenography as well, which was very time-consuming to make, but the end result exceeded my expectations. This play is particularly important to me, and it’s still evolving.

A.M.: What is most important to you in theatre, especially the international one? How do you find yourself acting in such partnerships?

A.P.: The variety of perspectives and themes. Constant changes, searching for new forms of expression, means of impression. And of course – people! Internationality for me is movement, diversity, openness, understanding, curiosity, novelty, community, collaboration and abundance of inspirations.

I love festivals – such meetings are priceless. Your festival is an example of this. Although I've lost a bit of faith in institutional theatre in Poland, the independent one you invite is fantastic – passionate but sadly under-invested. That is how I imagine theatre – created by people with passion.

I find myself perfectly at home in international partnerships. They give me the opportunity to change, prevent me from getting into a rut, and remind me why I do what I do.

Next year we are doing a project with Paz Tatay from Pelele Compagnie – the group was at your festival, by the way. And that's how it works.